İbnülemin Mahmut Kemal İnal Cumhuriyet Devrinde Bir Osmanlı Efendisi

İbnülemin Mahmud Kemal İnal, yakın târihimizin en önemli kalem ve kelâm erbâbından biridir. Özellikle biyografi yazarı olarak sâdece ülkemizde değil, yurt dışında da büyük bir şöhret kazanmıştır. İbnülemin’in portre çizmekteki ustalığını yakından bilen bir Batılı bilgin, kendisinden "mezarlıklara hayat veren veya ölüleri dirilten adam” diye söz etmektedir. İbnülemin, târihe mâlolmuş şahsiyetleri, anlatırken sâdece kuru bilgiler vermekle, fizikî portreler çizmekle yetinmez, onların ahlâk ve karakterlerini de olanca özellikleriyle gözler önüne serer. Başta Osmanlı Devrinde Son Sadrıâzamlar ve Son Asır Türk Şâirleri olmak üzere diğer bütün eserleri son devrin en fazla ilgi gören biyografi kitaplarıdır. İbnülemin güzel söz söyleme san’atında da büyük bir mahâret sâhibiydi. Konağını bir ilim meclisi, bir sohbet ve mûsikî mahfili hâline getirmişti. Burada yapılan ve tadına doyum olmayan sohbetlerle mûsikî fasılları yıllarca sürmüştür. Bir çok yazarın, şâirin ve mûsikîşinasın müdâvimi olduğu "Dârü’l-kemâl” Osmanlı’dan Cumhûriyet’e intikal eden tam bir ilim ve irfan yuvasıydı. "Cumhûriyet Devrinde Bir Osmanlı Efendisi” İbnülemin Mahmud Kemal İnal” adını taşıyan bu eserde yazarın kısa hayat hikâyesi olanca renkli çizgileriyle dile getiriliyor. Ayrıca ilim âlemine sunduğu değerli eserleri ayrıntılarıyla tanıtılıyor. Son bölümde ise, üstâdın vefâtından sonra hakkında yayınlanan yazılardan oluşan bir güldeste takdim ediliyor.
 
Osman AKKUŞAK, ibnülemin mahmud kemal inal
 
İbnülemin mahmud kemal bey, sadece büyük bir biyografi bilgini değildir.. o, aynı zamanda edebiyatçıdır, şairdir, mûsıkî uzmanıdır.. bir sohbet şeyhidir.. darülkemal denilen tarihi konağını tam bir ilim, irfan, sohbet ve mûsıkî meclislerinin icra edildiği bir mekân haline getirmişti.. eserleri ve tarihi toplantılara katılanların anlattıkları, ibnülemin mahmud kemal bey’i, yakın zamanların en usta kalem sahibi olarak karşımıza çıkarmaktadır.. arapça ve farsçadan gelen kavram ve terkiplerle en mükemmel bir ifade âleti haline ulaştırılan güzel türkçemizi hârikulâde bir dirayetle kullanan bir edib, bir âlim olduğu hususunda içteki ve dıştaki bütün ilgili çevreler ve şahsiyetler mutabık ve müttefiktirler.. kubbealtı yayınları arasında neşredilen ve dursun gürlek tarafından hazırlanan 736 sayfalık büyük eser, ‘ibnülemin mahmud kemal inal’ adıyle ilim ve edebiyat âleminin istifadesine sunulmuştur.. (kubbealtı iktisadî işletmesi, peykhane sok. no: 3 .çemberlitaş- İstanbul: 0212-5163356) (www.kubbealtı.org.tr)

kitabın müellifi, eseri hazırlaken faydalandığı kaynakları şöyle sıralamaktadır:

ibnülemin mahmud kemal bey’in ‘’kendime dâir’’ başlığı ile kaleme aldığı biyografisinden, merhum hocamız ömer faruk akün’ün İslâm ansiklopedisi için yazdığı maddeden, hüseyin vassaf efendi’nin ‘’kemâlülkemâl’’ isimli kitabından, ayrıca bizzat kendisi ve yaşantısı ile temasta bulunanların şahitliklerinden istifade ederek hazırladığım bu eser üç bölümden müteşekkildir:

   birinci bölümü, üstadın temiz, dürüst ve o nispette çileli ve mâcerâlı hayatı teşkil ediyor.. ikinci bölümde ilim âlemine yâdigâr ettiği eserler anlatılıyor.. üçüncü bölümde ise vefatından sonra basında çıkan yazılara yer veriliyor..

ibnülemin mahmud kemal inal’ın irili ufaklı birçok kitabı yanında büyük hacimli meşhur dört büyük eseri mevcuttur..

 1-son sadrazamlar, 2-son asır türk şairleri, 3-son hattatlar, 4-hoşsedâ.

   bu büyük eserler dışında devletin kültür ve resmi kurumlarında gerçekleştirdiği meslekî ve harsî hizmetler, ilmî heyetlerdeki âzâlık ve reislik vazifeleri.. hazırladığı raporlar.. yurt içinde ve yurt dışında ilgili kurumlarda yaptığı ihtisasa müteallik vazifeler.. saymakla bitirilecek gibi değildir..

onun için bu zât; ilim, edebiyat ve mâneviyât âleminin bir büyük devidir.. allah rahmet eylesin, mekânı cennet olsun..

arkadaşımız dursun gürlek’in gayretleri, yorgunluğu meşkûr olsun.. allah ondan râzı olsun!..

ibnülemin mahmud kemal inal, çocukluğunda birtakım ehliyetli hocaefendilerden ders görmüştür.. onun başka bir hocası da istiklâl marşı şairimiz mehmed âkif’in babası ipekli temiz tâhir efendi’dir..

‘son asır türk şâirleri’nde düştüğü bir dipnotta şunları söylüyor:

‘’pederimin üstadlarından ve ricali ilmiyeden, kırşehirli hoca mahmud efendi merhum, en fazîletli mezunlarından olan tâhir efendi’yi eyyâm-ı sabavetimizde (çocukluk günlerimizde) muallimliğimize intihab etmiştir.. benimle beraber birâderim ahmet tevfik bey merhumu, amcamızın çocuklarını, diğer mütellikatımızı (yakınlarımızı) kışın istanbul’daki hânemizde okuturdu.. yazın âilesiyle birlikte yakacık’taki sayfiyemiz’in (yazlığımızın) bir dâiresinde ikametle bizleri müstefit ederdi.. sâlih, fâdıl (fâzıl), vefî (vefalı), sahî (sahâvet veya sakâvet sahibi, cömert), âlîcenap (büyük kalpli), mürüvvetkâr (iyiliksever), müstakîm bir üstad-ı kâmil idi.. bir âile efrâdı gibi senelerce berâber yaşadık.. hadîdülmizaç (sert mizaçlı), seriülinfiâl (aceleci sertlik sahibi) olduğu halde bizleri hiçbir suretle incitmedi.. aslen buhârâlı olan refikası da güzel ahlâk sahibi muhterem bir hanımdı.. cenâbı hak, ikisini de mazhar-ı rahmet (rahmete kavuşmuş) buyursun!..’’

sözlerimi noktalarken iki hususu burada belirtmek bir vazife olsa gerektir: birisi kitabın baskısındaki temizlik ve sağlamlık; diğeri de imlâsındaki, noktalama işaretlerindeki mükemmelliktir..

kanun, yazarken birinci ‘a’nın üstüne kısa bir hat koymak yani inceltme, uzatma işareti koymamak artık bir imlâ kaidesi telakkî edilmelidir.. ikamet, derken daha doğrusu yazarken ‘ka’daki kalınlığı yine kısa çizgi ile göstermek muvafık addedilmelidir..

mâlum ola.. sevgili okuyucularım.

http://www.yenisafak.com/yazarlar/osmanakkusak/ibnulemin-mahmud-kemal-inal-2041598



Okuma Notları
Uzm.Klinik Psk.Gülşah AKÇAY CİVRİZ